Wat zijn primaire, secundaire en tertiaire kleuren?
Het kleurenwiel is gebaseerd op drie verschillende categorieën kleuren, namelijk: primaire, secundaire en tertiaire kleuren. Het kleurenwiel in zijn geheel vertegenwoordigt alle kleuren die zichtbaar zijn. Deze ontstaan vanuit de drie primaire kleuren. Maar wat zijn dan precies de secundaire kleuren? En wat zijn complementaire kleuren? In dit blog vertellen wij u graag meer over kleuren.
Het kleurenwiel: primaire, secundaire en tertiaire kleuren
Het kleurenwiel bevat dus eigenlijk alle zichtbare kleuren. In 1666 maakte Isaac Newton het eerste kleurenwiel. Hij gebruikte voor zijn kleurenwiel de volgorde waarin de kleuren voorkomen in het lichtspectrum. Dit is: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo, violet.
Inmiddels kennen wij twee verschillende kleurenwielen: een die is gebaseerd op de primaire kleuren rood, geel en blauw, de RYB-kleuren, en een die is gebaseerd op de RGB-kleuren (rood, groen en blauw). Over het algemeen wordt het kleurenwiel gebaseerd op de primaire RYB-kleuren het meeste gebruikt voor drukwerk. Voor digitale media wordt daarentegen over het algemeen het RGB-kleurenwiel gebruikt.
Primaire kleuren
Rood, geel en blauw zijn de primaire kleuren. Primaire kleuren worden ook hoofdkleuren genoemd. Met deze drie kleuren is het mogelijk om alle andere kleuren te maken. Door twee primaire kleuren te mengen, ontstaat een secundaire kleur. Zo worden rood en geel samen oranje en worden blauw en geel samen groen.
Secundaire kleuren
Secundaire kleuren zijn dus kleurencombinaties die ontstaan door twee primaire kleuren te combineren. In het kleurenwiel staan de secundaire kleuren daarom tussen de primaire kleuren. Waar volgens het RYB-kleurenwiel de combinatie van rood en geel voor oranje zorgt, paars ontstaat door rood en blauw en blauw en geel combineren zorgt voor groen, heeft het RGB-kleurenwiel nog wat extra secundaire kleuren. Cyaan ontstaat namelijk door blauw en groen te combineren, en magenta ontstaat door de combinatie van blauw en rood.
Tertiaire kleuren
Door secundaire kleuren te combineren, ontstaan tertiaire kleuren. Blauwgroen, blauwviolet, roodviolet, roodoranje, geeloranje en geelgroen zijn voorbeelden van tertiaire kleuren die ontstaan door secundaire kleuren te mengen. Op het kleurenwiel staan de tertiaire kleuren tussen de primaire en secundaire kleuren in.
Het verschil tussen RGB en CMYK
We hebben het er al eerder in dit blog over gehad, maar het traditionele kleurenwiel is gebaseerd op de RYB-kleuren. Deze wordt voornamelijk gebruikt voor drukwerk, omdat dit het meest geschikt is voor het tonen van de samenhang tussen kleuren in inkt en verf.
Daarnaast is er ook een kleurenwiel gebaseerd op de RGB-kleuren. Deze wordt voornamelijk voor digitale media gebruikt, omdat deze kleuren worden opgevangen door de fotoreceptoren van de ogen. Een monitor of scherm kan iedere kleur die bestaat creëren door rood, groen en blauw te combineren. Wanneer digitale media moet worden afgedrukt, kan dit in CMYK (Cyaan, Magenta, Geel en Zwart). Dit zijn de vier basiskleuren van inkt en deze worden gebruikt tijdens het afdrukken. Voor het drukwerk wordt gebruik gemaakt van CMYK, omdat de kleuren rood, geel en blauw niet altijd zuivere secundaire of tertiaire kleuren krijgen.
Lees ook: CMYK vs. RGB: Wat is het verschil en wanneer gebruik je wat?
Het combineren of mengen van kleuren
Door primaire, secundaire en tertiaire kleuren te mengen is het mogelijk om eigen kleuren te maken. Wij leggen graag aan u uit welke combinaties voor welke kleuren zorgen.
Mengt u primaire kleuren? Dan ontstaan secundaire kleuren. Deze ontstaan bij een gelijke vermenigvuldiging van de twee primaire kleuren. Door te variëren in de verhouding van primaire kleuren is het mogelijk om de tint van de kleur te bepalen.
- De kleur groen ontstaat door blauw en geel met elkaar te mengen.
- De kleur paars ontstaat door rood en blauw met elkaar te mengen.
- De kleur oranje ontstaat door geel en rood met elkaar te mengen.
Tertiaire kleuren ontstaan door het mengen in gelijke delen van primaire en secundaire kleuren.
- De kleur roodoranje ontstaat door rood en oranje met elkaar te mengen.
- De kleur geeloranje ontstaat door geel en oranje met elkaar te mengen.
- De kleur geelgroen ontstaat door geel en groen met elkaar te mengen.
- De kleur blauwgroen ontstaat door blauw en groen met elkaar te mengen.
- De kleur blauwpaars ontstaat door blauw en paars met elkaar te mengen.
- De kleur roodpaars ontstaat door rood en paars met elkaar te mengen.
Bij primaire, secundaire en tertiaire kleuren is het mogelijk om deze lichter te maken. Dit doet u door wit toe te voegen aan de kleur.
Complementaire kleuren
Complementaire kleuren zijn kleuren die tegenover elkaar liggen op de kleurencirkel. Wanneer complementaire kleuren naast elkaar staan, versterken ze elkaar. Kleuren die in de buurt van elkaar liggen op de kleurencirkel hebben namelijk een goede band met elkaar. Maar worden ze door elkaar gebruikt, dan breken ze elkaars kracht af. Houd hier daarom altijd rekening mee tijdens het ontwerpen van een design voor verpakkingen als brievenbusdozen, pizzadozen of wijndozen. Deze regel geldt overigens voor alle designs, dus ook die voor ander drukwerk als een toonbankdisplay.
Vragen over primaire, secundaire, tertiaire of complementaire kleuren?
Bij De Voogt weten wij hoe belangrijk een eerste indruk is. Wij helpen u daarom graag wanneer u vragen heeft over kleurgebruik in uw drukwerk, zodat de consument een indrukwekkende eerste indruk krijgt. Ook wanneer u vragen heeft over wat primaire, secundaire en tertiaire kleuren precies zijn, helpen wij u graag verder. Neem daarom gerust contact met ons op.
